του Κώστα Πλάντζου
Ως έτος-ορόσημο για την ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα προδιαγράφεται το 2026, καθώς στην τελική ευθεία μπαίνουν τα σχέδια της Ευρώπης για νέα, στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία απόκτησης οχημάτων μηδενικών ρύπων. Ενώ λοιπόν η αγορά κινείται ήδη στους ρυθμούς της πράσινης μετάβασης, Αθήνα και Βρυξέλλες συγκλίνουν στο ότι η επόμενη φάση των κινήτρων θα είναι σαφώς πιο εστιασμένη και κοινωνικά δίκαιη, ενώ τα μέτρα θα ξεδιπλώνονται σε βάθος τριετίας τουλάχιστον για να μπορέσουν περισσότεροι να ακολουθήσουν τις εξελίξεις.
Εκκίνηση τον Δεκέμβριο
Η αρχή της νέας αυτής προσέγγισης θα γίνει πριν από τα Χριστούγεννα. Στα μέσα Δεκεμβρίου, σύμφωνα με πληροφορίες, θα ανακοινωθούν από την Κομισιόν σαφείς -απαιτητικοί- στόχοι, αλλά και χρηματοδοτικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις που θα κληθούν να προβούν στην ανανέωση του στόλου τους με ηλεκτροκίνητα οχήματα μηδενικών εκπομπών ρύπων.
Σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, από το 2025 οι κατασκευαστές αυτοκινήτων πρέπει να επιτύχουν μέσες εκπομπές στόλου στα 93,6 gr CO2/km για επιβατικά και 153,9 gr CO2/km για ελαφρά φορτηγά, με απόλυτο στόχο τις μηδενικές εκπομπές από το 2035. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης διαβουλευτεί για νέους κανονισμούς που θα θέτουν συγκεκριμένους στόχους στις εταιρείες με εταιρικούς στόλους, επιταχύνοντας την ηλεκτροκίνηση στον επαγγελματικό τομέα.
Κοινωνικά χρηματοδοτικά εργαλεία
Η μετάβαση σε τεχνολογίες αντιρρυπαντικές, μηδενικών εκπομπών ρύπων αποτελεί μονόδρομο για την επίτευξη των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων. Επειδή όμως ένα τέτοιο εγχείρημα -ειδικά η μαζική ανανέωση εταιρικών στόλων- συνεπάγεται ιδιαίτερα μεγάλο κόστος, η Ευρωπαϊκή Ενωση προετοιμάζει την απάντησή της.
Στο επίκεντρο του σχεδιασμού για το 2026 βρίσκεται το υπό σύσταση Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο (Social Climate Fund). Σύμφωνα με πηγές που μετέχουν στις διεργασίες, οι διαβουλεύσεις σε τεχνικό επίπεδο με την Κομισιόν βαίνουν μέχρι στιγμής ομαλά, με στόχο το Ταμείο αυτό να αποτελέσει βασικό πυλώνα χρηματοδότησης για τη στήριξη της ενεργειακής μετάβασης των πολιτών και των επιχειρήσεων και στην Ελλάδα το 2026.
Γκάζι το 2026
Οι εξελίξεις θα τρέξουν ταχύτερα μετά την ανακοίνωση των στόχων που θα τεθούν τον Δεκέμβριο. Συμφωνίες και αποφάσεις αναμένονται από την άνοιξη. Επειδή δεν έχουν κλειδώσει όμως, Βρυξέλλες και Αθήνα τηρούν σιγή ασυρμάτου. «Μέχρι να κλείσουν όλα, δεν έχει κλείσει τίποτα», αναφέρει πηγή που παρακολουθεί στενά τις διαβουλεύσεις. Ο λόγος είναι προφανής: καμία πλευρά δεν επιθυμεί να δημιουργήσει προσδοκίες σε καταναλωτές και επιχειρήσεις από τη στιγμή που ενδέχεται να αναθεωρηθούν. Ειδικά σε μια δύσκολη μετάβαση, λένε, η αγορά χρειάζεται σταθερά βήματα εμπρός, χωρίς αιφνιδιασμούς ή αναμονή μελλοντικών κινήτρων.
Παρ’ όλα αυτά, η ελληνική πλευρά προσβλέπει βάσιμα σε ένα σχέδιο που θα δίνει έμφαση στην κοινωνική διάσταση, με υιοθέτηση ενός μοντέλου «social leasing» (κοινωνικής μίσθωσης) για ηλεκτρικά αυτοκίνητα μηδενικών ρύπων. Οι επιδοτήσεις θα απευθύνονται σε:
■ Ευάλωτα νοικοκυριά με αυστηρά εισοδηματικά ή και γεωγραφικά κριτήρια.
■ Επιχειρήσεις και επαγγελματίες που αποδεδειγμένα έχουν σημαντικό μεταφορικό φόρτο και η μετάβασή τους στην ηλεκτροκίνηση θα επιφέρει το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό όφελος.
Κοινωνική μίσθωση: Γαλλικό μοντέλο για νοικοκυριά
Το… γαλλικό κλειδί που αναμένεται να αλλάξει τα δεδομένα είναι η κοινωνική μίσθωση (social leasing). Η δράση θα χρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο (Social Climate Fund) και θα επιτρέψει σε ευάλωτα νοικοκυριά -βάσει κριτηρίων εισοδηματικής και μεταφορικής ευπάθειας- να μισθώσουν ή να αποκτήσουν ηλεκτρικά οχήματα μηδενικών ρύπων με ευνοϊκούς όρους και εξαιρετικά χαμηλό μηνιαίο κόστος.
Το μοντέλο αυτό εφαρμόζεται ήδη στη Γαλλία, όπου οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα μισθώνουν νέα ηλεκτρικά Ι.Χ. κάτω των 25.000 ευρώ με μηνιαίο κόστος από 100 έως 200 ευρώ, εξοικονομώντας και χρήματα από βενζίνη ή σέρβις και τέλη ενός Ι.Χ. παλαιάς τεχνολογίας.
Ποιες επιχειρήσεις ευνοούνται
Το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο δεν θα σταματήσει εκεί. Σχεδιάζεται και ένας δεύτερος πυλώνας στήριξης για ευάλωτες μικροεπιχειρήσεις, καλύπτοντας την αγορά ή μίσθωση ηλεκτρικών οχημάτων κάθε κατηγορίας (επιβατικά, φορτηγά, λεωφορεία).
Oπως όμως για τα νοικοκυριά, οι επιδοτήσεις δεν θα είναι για όλους. Τα νέα προγράμματα του 2026, όπως διαμορφώνονται, θα λαμβάνουν υπόψη πολλαπλούς παράγοντες. Ειδικά για τις επιχειρήσεις, καθοριστικό ρόλο στην ένταξη και στο ύψος της επιδότησης αναμένεται να παίζουν:
■ O οικονομικός κλάδος της επιχείρησης.
■ H γεωγραφική περιοχή (με πιθανή διαφοροποίηση μεταξύ αστικών κέντρων, ηπειρωτικής χώρας και νησιών).
■ Tο αντικείμενο και οι πραγματικές μεταφορικές ανάγκες.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον κλάδο των logistics, με επιδοτήσεις ακόμα και για ταχυφορτιστές εντός των εγκαταστάσεων.
Στο «πακέτο» αυτό θα προστεθούν και άλλες πρωτοβουλίες για περισσότερους σταθμούς φόρτισης αυτοκινήτων. Ο κ. Ιωάννης Τσελίκης, Προϊστάμενος του Γραφείου e-Mobility, μιλώντας στο 6ο Συνέδριο Electric Vehicles ανέφερε πως στόχος είναι να επιδοτηθούν και επαγγελματίες που προσφέρουν εξειδικευμένες παροχές σε ευπαθείς ομάδες, όπως π.χ. ΤΑΞΙ με οχήματα προσαρμοσμένα για να μεταφέρουν άτομα με ειδικές ανάγκες.
«Παζάρι» μέχρι τέλους
Το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα ξεκινά με συνολικό προϋπολογισμό 86,7 δισ. ευρώ για την περίοδο 2026-2032. Θα χρηματοδοτήσει μέτρα και επενδύσεις για την ενίσχυση της πράσινης κινητικότητας, με έμφαση σε ευάλωτα νοικοκυριά και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Το παζάρι αυτή τη στιγμή με τα κράτη-μέλη και την Ε.Ε. γίνεται για το πώς θα χρηματοδοτηθούν οι δράσεις αυτές και αν θα καλυφθούν εξ ολοκλήρου από ευρωπαϊκούς πόρους ή αν κάθε κράτος-μέλος θα συνεισφέρει επιπλέον με εθνική χρηματοδότηση στο κεντρικό πρόγραμμα.
Το βασικό σενάριο προβλέπει ένα πανευρωπαϊκά σχεδιασμένο πρόγραμμα επιδότησης που θα καλύψει μεγάλες ανάγκες νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ωστόσο, το ευρωπαϊκό πλαίσιο δεν αποκλείει περιθώρια και για εθνικές πρωτοβουλίες ή παρεμβάσεις, προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής αγοράς.
Οι Βρυξέλλες και η Αθήνα τηρούν επιφυλακτικότητα στις ανακοινώσεις, καθώς οι λεπτομέρειες των εθνικών σχεδίων βρίσκονται ακόμα υπό διαμόρφωση. Αν και προσεκτικός στις διατυπώσεις του, ο κ. Τσελίκης επιβεβαίωσε ότι οι διαβουλεύσεις με τις Βρυξέλλες για τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία βαίνουν ομαλά. «Συζητάμε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αυτή τη στιγμή και τα σχέδια τελούν προφανώς υπό την έγκρισή της. Βρισκόμαστε, πάντως, σε καλό δρόμο».
Ο ίδιος αποκάλυψε επίσης και μια ριζική αλλαγή της εθνικής στρατηγικής στην ανάπτυξη των υποδομών φόρτισης. Αναγνωρίζοντας τις καθυστερήσεις του μοντέλου «Ανά δήμο» (όπως στο «Φορτίζω Παντού»), η διαδικασία αλλάζει: οι διαγωνισμοί για τα σημεία φόρτισης θα γίνονται πλέον κεντρικά από τις περιφέρειες, καλύπτοντας μαζικά όλους τους δήμους ευθύνης τους για ταχύτερη υλοποίηση.
Τα νέα εργαλεία χρηματοδότησης συμπληρώνονται από το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων (για φορτιστές σε νησιά) και τη μαζική προμήθεια ηλεκτρικών λεωφορείων και λεωφορείων υδρογόνου για 22 πόλεις της χώρας, που αναμένεται να αποτελέσουν βασικό στοιχείο του «big bang» της ηλεκτροκίνησης από το 2026 βάζοντας στο επίκεντρο τον πολίτη και τις επιχειρήσεις.
(αναδημοσίευση από newmoney.gr)
Πηγή: https://energypress.gr/