pexels John-Mark Smith
Ούπνος είναι η αρχή της αποκατάστασης.
Έχεις κάνει καλό πρόγραμμα. Προπονείσαι σταθερά. Τρως σωστά. Αλλά… δεν βλέπεις τη διαφορά που περιμένεις. Αν η απάντηση στην ερώτηση «κοιμάσαι καλά;» είναι «ε, κάπως», τότε ίσως μόλις βρήκαμε τον λόγο.
Ο ύπνος δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ίσως το πιο παραγνωρισμένο εργαλείο προόδου στη γυμναστική. Ό,τι κάνεις με ιδρώτα μέσα στην ημέρα, το σώμα σου το «χτίζει» τη νύχτα. Και αν δεν του δώσεις τον χρόνο, απλά δεν προλαβαίνει να χτίσει τίποτα.
Η επιστήμη το λέει καθαρά: η έλλειψη ύπνου επηρεάζει το νευρικό και ανοσοποιητικό σύστημα, δημιουργεί κόπωση, μειώνει τη συγκέντρωση και κάνει την αποκατάσταση… όνειρο θερινής νυκτός.
Σύμφωνα με ανασκόπηση των Fullagar και συνεργατών (2015) στο περιοδικό Sports Medicine, η κακή ποιότητα ύπνου σχετίζεται με μειωμένη αθλητική απόδοση και πιο αργές αντιδράσεις, ενώ μπορεί να μιμηθεί ακόμα και συμπτώματα υπερπροπόνησης.
Και δεν είναι μόνο η ενέργεια ή η ψυχολογία. Αν δεν κοιμάσαι επαρκώς, μειώνεται η μυϊκή αποδοτικότητα, ειδικά σε πολύπλοκες κινήσεις όπως τα καθίσματα και οι άρσεις. Όπως δείχνει η ανασκόπηση των Knowles et al. (2018) στο περιοδικό Journal of Science and Medicine in Sport, η χρόνια έλλειψη ύπνου μπορεί να σαμποτάρει την πρόοδο στην προπόνηση με αντιστάσεις, επηρεάζοντας ορμόνες, σύνθεση πρωτεΐνης και τελικά τη δύναμή σου.
Το πιο ενδιαφέρον; Μερικές φορές, το πρόβλημα δεν είναι το σώμα σου αλλά είναι ο εγκέφαλός σου. Όταν δεν έχεις κοιμηθεί καλά, η παρακίνηση μειώνεται. Δεν έχεις όρεξη, βαριέσαι, νιώθεις ότι «δεν τραβάς». Δεν είναι ότι δεν έχεις δύναμη αλλά είναι ότι ο εγκέφαλος δεν πατάει το γκάζι.
Ο ύπνος δεν είναι το τέλος της μέρας. Είναι η αρχή της αποκατάστασης. Εκείνη την ώρα που το σώμα επιδιορθώνει, χτίζει, αποθηκεύει ενέργεια και φροντίζει τα μικρά «σπασίματα» που προκάλεσε η προπόνηση. Αν τον στερηθείς, είναι σαν να χτίζεις το σπίτι σου χωρίς εργάτες. Κι αν θέλεις καλύτερα αποτελέσματα στην άσκηση, μπορεί να μην χρειάζεσαι ούτε πιο σκληρό πρόγραμμα, ούτε νέα ρουτίνα, ούτε άλλη πρωτεΐνη αλλά ένα σταθερό βραδινό ραντεβού με το μαξιλάρι σου. Εκεί γίνονται όλα: η αποκατάσταση, η προσαρμογή, η πρόοδος. Και όσο πιο σταθερά κοιμάσαι, τόσο πιο σταθερά εξελίσσεσαι