του Νίκου Πράπα 

να από τα ζητήματα που κυριάρχησαν στην ελληνική αγορά Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας το τελευταίο έτος είναι αυτό των περικοπών παραγωγής – και ιδίως η επίδρασή τους σε ποσοστιαία βάση επί της διαθεσιμότητας του δικτύου. Πλήθος φωτοβολταϊκών πάρκων ονομαστικής ισχύος 0,5–1,0 MWp, τα οποία ανήκουν σε μη θεσμικούς επενδυτές και κατασκευάστηκαν ή ηλεκτρίστηκαν την περίοδο 2021–2022, παρουσιάζουν παρόμοια χρηματοδοτικά χαρακτηριστικά. Τα έργα αυτά έχουν συνήθως δείκτη δανειακής μόχλευσης 80–82% επί του συνολικού κόστους (350.000–400.000 ευρώ), υψηλά all-in επιτόκια χρηματοδότησης και προφίλ αποπληρωμής τύπου προσόδου (τοκοχρεολύσιο). Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Μπορούν τα έργα αυτά να αντέξουν τις επιπτώσεις των περιορισμών παραγωγής;

Εν συντομία: Όχι!

Ωστόσο... κάθε περίπτωση επένδυσης είναι διαφορετική. Ανέλυσα τις οικονομικές επιπτώσεις μιας μείωσης 6,00% στη διαθεσιμότητα του δικτύου (από 94,00% σε 88,40%) σε πέντε λειτουργούντα φωτοβολταϊκά έργα ισχύος 500 kW και 1MW με υψηλή μόχλευση, τα οποία βρίσκονται σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, και κατέληξα στα ακόλουθα αποτελέσματα:

Δυσλειτουργικό το προφίλ αποπληρωμής τοκοχρεολύσιού:
Ο τύπος αποπληρωμής τοκοχρεολυσίου που εφαρμόζεται σε πολλά term sheets στην αγορά δεν αποτελεί κατάλληλη μέθοδο αποπληρωμής λόγω της εποχικότητας των εσόδων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο δείκτης DSCR (δείκτης κάλυψης εξυπηρέτησης χρέους) να πέφτει κάτω από το 1,00x σε πολλά τρίμηνα κατά τη διάρκεια ζωής του έργου (ακόμα και χωρίς καμία περικοπή παραγωγής – βλ. Διάγραμμα 2). Συγκεκριμένα, ο DSCR (δείκτης κάλυψης εξυπηρέτησης χρέους)  πέφτει κάτω από το 1,00x κάθε χρόνο στο 4ο τρίμηνο, όπου η εποχικότητα των εσόδων είναι περίπου 17,40% του ετήσιου συνόλου, και μετά βίας επανέρχεται πάνω από το 1,00x στο 1ο τρίμηνο κάθε οικονομικού έτους.

Επίδραση περικοπών στη διαθεσιμότητα:
 Όταν η διαθεσιμότητα του δικτύου μειώνεται κατά 6,00% (με τα υπόλοιπα δεδομένα σταθερά), ο δείκτης DSCR πέφτει πλέον κάτω από το 1,00x τόσο στο 4ο όσο και στο 1ο τρίμηνο κάθε οικονομικού έτους (βλ. Διάγραμμα 3).

Ανεπαρκής ταμειακή ροή για το χρέος: 
Η διαθέσιμη ταμειακή ροή για την εξυπηρέτηση του χρέους (CFADS – Cash Flow Available for Debt Service) του έργου δεν επαρκεί για να καλύψει την απαιτούμενη πληρωμή του χρέους σε κάθε τρίμηνο αποπληρωμής, για τρεις κύριους λόγους:

Το συμφωνημένο προφίλ αποπληρωμής δεν ακολουθεί την εποχικότητα των εσόδων.
Διατηρούνται υψηλά περιθώρια επιτοκίου (margin) σε πολλές περιπτώσεις, περιορίζοντας περαιτέρω την ικανότητα της διαθέσιμης ταμειακής ροής να καλύψει τις πληρωμές τόκων και κεφαλαίου.
Εξαρχής συμφωνήθηκαν πολύ υψηλοί δείκτες μόχλευσης (ποσοστά δανεισμού).
Κάλυψη ελλείμματος με ταμειακά αποθέματα: 
Σε πολλά έργα, τα ταμειακά διαθέσιμα που μεταφέρονται από το 2ο και 3ο τρίμηνο καλύπτουν το έλλειμμα που δημιουργείται στο 4ο τρίμηνο. Με απλά λόγια, οι διαθέσιμες ταμειακές ροές του 4ου τριμήνου δεν επαρκούν για να καλύψουν την απαιτούμενη εξυπηρέτηση του χρέους, και χρησιμοποιούνται τα αποθέματα ρευστότητας που συσσωρεύτηκαν κατά τα προηγούμενα τρίμηνα. Προφανώς, σε αυτές τις περιπτώσεις δεν επιτρέπεται καμία διανομή κερδών στους μετόχους και επηρεάζει άμεσα τους αρχικούς δείκτες αποτίμησης των ιδίων κεφαλαίων.

Τι μπορούν να κάνουν οι επενδυτές;

Τέλος, αν και πιστεύω ότι οι περιορισμοί παραγωγής θα είναι προσωρινοί μέχρι να εισαχθούν στην αγορά άλλες λύσεις και κίνητρα (όπως η εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης), τόσο η διάρκεια όσο και το μέγεθος αυτών των περικοπών παραμένουν αβέβαια. Για να μετριαστούν πιθανοί χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι, έργα με τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά μπορούν να εξετάσουν τις ακόλουθες στρατηγικές:

Αλλαγή προφίλ αποπληρωμής: Μετάβαση από αποπληρωμή τύπου προσόδου (σταθερής δόσης) σε προφίλ αποπληρωμής διαμορφωμένο σύμφωνα με την εποχικότητα των εσόδων, έτσι ώστε να αποφεύγεται η πτώση του DSCR κάτω από ένα προκαθορισμένο όριο.
Προσαρμογή του περιθωρίου επιτοκίου: Μείωση των περιθωρίων επιτοκίου (margins) για μείωση του συνολικού κόστους του δανείου (π.χ. μέσω αναχρηματοδότησης).
Παράταση της διάρκειας του δανείου: Αύξηση της χρονικής διάρκειας αποπληρωμής (επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου), ώστε να δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία στο έργο.
Έμφαση στην αποτελεσματική Λειτουργία & Συντήρηση: Διασφάλιση υψηλής ποιότητας στη λειτουργία και συντήρηση (O&M) του πάρκου, ώστε να μεγιστοποιείται η απόδοσή του και να ελαχιστοποιούνται κίνδυνοι όπως η συσσώρευση ρύπων στα πάνελ (σκόνη), οι ρωγμές στα πλαίσια ή οι βλάβες των αντιστροφέων (inverters).
Ωστόσο, ενώ ένας περιορισμός παραγωγής στο δίκτυο μπορεί να οδηγήσει σε τεχνική αθέτηση  ως προς την εξυπηρέτηση του χρέους, και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τις ταμειακές ροές που είναι διαθέσιμες για την αποπληρωμή δανείων. Τα φωτοβολταϊκά πάρκα διαφέρουν ως προς τον τύπο και τον εξοπλισμό των πάνελ, την ετήσια παραγωγή, τα λειτουργικά έξοδα, τη συντήρηση και την τοποθεσία τους. Επιπλέον, κάθε επένδυση έχει μοναδική κεφαλαιακή δομή, διαφορετικό ποσοστό μόχλευσης, διαφορετικό κόστος κατασκευής και συγκεκριμένους όρους χρηματοδότησης. Συνεπώς, δεν υπάρχει μια ενιαία λύση που να ταιριάζει σε όλες τις περιπτώσεις. Κλείνοντας, η αναθεώρηση του προφίλ αποπληρωμής ή η προσαρμογή περιθωρίων επιτοκίου μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ανθεκτικότητα των έργων σε αντίστοιχες διακυμάνσεις και να επαναφέρει τους ευνοϊκούς χρηματοοικονομικούς δείκτες σε βιώσιμα επίπεδα

Disclaimer: Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές. Το παρόν κείμενο εστιάζει σε ορισμένες παραδοχές και προβλέψεις και προορίζεται αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Δεν συνιστά οποιαδήποτε χρηματοοικονομική συμβουλή.

Νίκος Πράπας, Investor & Project Finance Expert 

Πηγή: https://energypress.gr/