Ναταλία Κοντώση
Τον κώδωνα του κινδύνου ότι η διασυνοριακή πλατφόρμα της Ευρώπης για την εξισορρόπηση ισχύος, Picasso, θα συνεχίσει να προκαλεί αστάθεια στις τιμές εξαιτίας του κατακερματισμού των αγορών σε ολόκληρη την περιοχή, κρούουν αναλυτές του κλάδου.
Μιλώντας στο Montel o καθηγητής ενεργειακής οικονομίας του ιταλικού Πανεπιστημίου του Σαλέντο, Φούλβιο Φοντίνι εξηγεί ότι το τρέχον σύστημα ήταν ένας συμβιβασμός μεταξύ διαφορετικών εθνικών συστημάτων και όχι μια πραγματική ολοκλήρωση, καθώς κάθε αγορά διατήρησε διαφορετικούς ορισμούς και δομές αποθεματικού αποκατάστασης συχνότητας που υπονομεύουν το διασυνοριακό εμπόριο.
Και πρόσθεσε ότι μέχρι οι αγορές να υιοθετήσουν πανομοιότυπους κανόνες, το σύστημα μπορεί να παραμείνει εγγενώς ασταθές και να χαρακτηρίζεται από διακυμάνσεις τιμών.
Σε αντίθεση με τις αγορές spot με πολλαπλούς αγοραστές και πωλητές που πραγματοποιούν απευθείας συναλλαγές, οι αγορές εξισορρόπησης απαιτούσαν TSOs ως μεσάζοντες, καθώς μόνο αυτοί έλεγχαν τα δίκτυα σε πραγματικό χρόνο, ανέφερε ο Φοντίνι.
«Μέχρι να υπάρξει ένας ενιαίος αντισυμβαλλόμενος που να διαχειρίζεται όλα τα ολοκληρωμένα δίκτυα, η ενσωμάτωση του φυσικού δικτύου είναι απαραίτητη αλλά ανεπαρκής.»
«Καταφανή προβλήματα»
Ο σχεδιασμός της πλατφόρμας βασίστηκε σε κατακερματισμένες αγορές που επιφανειακά φαίνονταν ενσωματωμένες, με την αντίστοιχη απομόνωσή τους να γίνεται «καταφανώς» εμφανής όταν η χωρητικότητα μετάδοσης σε πραγματικό χρόνο εξαφανίστηκε, δήλωσε ένας trader στο Montel.
Αυτό το ελάττωμα είχε επηρεάσει ιδιαίτερα χώρες όπως η Ιταλία - η οποία αποσύρθηκε από τον μηχανισμό πέρυσι λόγω των αυξήσεων των τιμών που σχετίζονται με αυτόν - ενώ νεοεισερχόμενοι όπως η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής είχαν πρόσφατα δει παρόμοιο αντίκτυπο, πρόσθεσε.
Η επιβολή μιας ενιαίας, πανομοιότυπης αγοράς σε ολόκληρη την ΕΕ δεν θα ήταν εύκολη, ωστόσο, καθώς τα εθνικά συστήματα ήταν θεμελιωδώς διαφορετικά, υπογράμμισε από την πλευρά του Σαλβατόρε Αλεσάντρο Κάζα, συνεργάτης της ιταλικής συμβουλευτικής εταιρείας Elemens.
«Τα ελαττώματα του Picasso μπορούν να ενισχύσουν τις αυξήσεις των τιμών κατά τη διάρκεια της σπανιότητας και της συμφόρησης, αφήνοντας την αγορά εκτεθειμένη σε ευκαιριακές συμπεριφορές», υποστήριξε ο Λορέντζο Παρόλα, διευθύνων σύμβουλος στη δικηγορική εταιρεία Parola Associati.
Tα προβλήματα στην Πολωνία
Εντονος είναι ο προβληματισμός στην Πολωνία όπου παρατηρείται μεγάλη αστάθεια, παρόμοια με τις αιχμές που ανάγκασαν την Ιταλία να εγκαταλείψει το σύστημα πέρυσι
«Μετά την είσοδο του Picasso στην αγορά, οι τιμές της ενέργειας στην αγορά εξισορρόπησης έχουν πράγματι γίνει απρόβλεπτες», δήλωσε ένας Πολωνός έμπορος στο Μontel τον περασμένο μήνα.
«Τιμές όπως -8.000 ευρώ/MWh ή 2.800 ευρώ/MWh [που είδαμε στις 8 Σεπτεμβρίου και 12 Σεπτεμβρίου αντίστοιχα] δεν είχαν παρατηρηθεί προηγουμένως»
Η Πολωνία παρουσίασε την πιο ακραία μεταβλητότητα τιμών εξισορρόπησης ισχύος τον Σεπτέμβριο από τότε που εντάχθηκε στο Picasso στις 11 Ιουλίου. Ο ρυθμός απόκλισης των μεμονωμένων ωριαίων και ημερήσιων τιμών από τον μέσο όρο της εβδομάδας σχεδόν διπλασιάστηκε στα 238,46 PLN/MWh (55,23 EUR/MWh) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του Ιουλίου που ήταν 124,53 PLN/MWh (28,84 EUR/MWh), σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Montel που βασίζονται σε δεδομένα PSE του TSO.
Πριν από την εισαγωγή στο Picassο, η αγορά εξισορρόπησης λειτουργούσε με πιο προβλέψιμη τιμολόγηση, γενικά σε ένα εύρος από -100 ευρώ/MWh έως 250 ευρώ/MWh, ανέφεραν οι traders.
«Η Πολωνία [αναμενόταν] να συνδεθεί με έναν μεγάλο γείτονα» [όπως η Γερμανία], αλλά «με τον πολωνικό περιορισμό διασυνοριακής κατανομής, η σύνδεση με τη Γερμανία δεν λειτουργεί πάντα», δήλωσε ο Jean-Paul Harreman, διευθυντής της Montel Analytics. «Και όταν δεν λειτουργεί, συνδέονται με μικρές και ασταθείς χώρες».
Ο ρυθμιστικός οργανισμός της ΕΕ Acer τροποποίησε το σύστημα τιμολόγησης του Picasso τον Ιούλιο του περασμένου έτους λόγω των προβλημάτων και η Ιταλία έχει προγραμματιστεί να επανενταχθεί στις 25 Νοεμβρίου μετά από δοκιμές τον Οκτώβριο.
Προστατευτικά κιγκλιδώματα
«Τα προστατευτικά κιγκλιδώματα [του] διασυνοριακού συντονισμού και η μεγαλύτερη διαφάνεια δεν μπορούν να εξαλείψουν αυτόν τον κίνδυνο, αλλά μπορούν να μετριάσουν τον αντίκτυπό του, ειδικά εάν συνδυαστούν με μεγαλύτερη εγχώρια ευελιξία».
Το PICASSO (Πλατφόρμα για τον Διεθνή Συντονισμό Αυτοματοποιημένης Αποκατάστασης Συχνοτήτων και Σταθερής Λειτουργίας Συστήματος) είναι μια ευρωπαϊκή ψηφιακή πλατφόρμα που δημιουργήθηκε από το ENTSO-E και η οποία διευκολύνει τη διασυνοριακή ανταλλαγή ενέργειας εξισορρόπησης για αυτοματοποιημένες εφεδρείες αποκατάστασης συχνότητας (aFRR) για να διασφαλιστεί η σταθερότητα και η ανθεκτικότητα του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας της ηπείρου.
Οι στόχοι του Picasso
Το PICASSO , που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2022, επιτρέπει στους Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς (ΔΣΜ) να μοιράζονται και να βελτιστοποιούν την εφεδρική χωρητικότητα, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα της αγοράς και μειώνοντας το κόστος για τους Ευρωπαίους καταναλωτές, επιτρέποντας την ενεργοποίηση των πιο οικονομικών λύσεων εξισορρόπησης σε ολόκληρη την ήπειρο, όπως σημειώνεται από την προοδευτική ενεργοποίηση της πλατφόρμας και την αυξανόμενη συμμετοχή.
Ενώ το PICASSO προτάθηκε για πρώτη φορά το 2017, οι πρώτοι Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς (ΔΣΜ) που απέκτησαν πρόσβαση στην πλατφόρμα ήταν οι Γερμανοί και οι Αυστριακοί ΔΣΜ τον Ιούνιο του 2022.
To ευρύτερο σχέδιο
Η πλατφόρμα PICASSO αποτελεί μέρος του ευρύτερου έργου της ΕΕ για την εναρμόνιση των αγορών ενέργειας στην ήπειρο. Στόχος της πλατφόρμας είναι η δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής εγχώριας αγοράς για την εξισορρόπηση της ενέργειας, αυξάνοντας έτσι την αποδοτικότητα του ενεργειακού συστήματος και προωθώντας την κοινωνική ευημερία.
Πώς λειτουργούν οι αγορές εξισορρόπησης σε πραγματικό χρόνο στην ΕΕ;
Το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη εξισορροπείται από τους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς. Αυτοί διασφαλίζουν ότι η συχνότητα μετάδοσης στο δίκτυο δεν αποκλίνει από τα 50Hz σε ολόκληρη την ηπειρωτική Ευρώπη. Ενώ οι αποκλίσεις που προκαλούνται από την προσφορά και τη ζήτηση συμβαίνουν συνεχώς, υπάρχουν πολλά αυτοματοποιημένα και χειροκίνητα συστήματα, καθώς και προϊόντα εξισορρόπησης, που έχουν τεθεί σε εφαρμογή για να διασφαλιστεί ότι αυτές οι αποκλίσεις μπορούν να διορθωθούν το συντομότερο δυνατό.
Προϊόντα εξισορρόπησης
Ενώ η ΕΕ βρίσκεται σε καλό δρόμο προς τη δημιουργία μιας εναρμονισμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ένας από τους τομείς στους οποίους οι εθνικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας διαφέρουν σημαντικά είναι τα προϊόντα εξισορρόπησης που προσφέρει κάθε αγορά για τη διατήρηση ενός σταθερού δικτύου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ταξινομήσει 3 προϊόντα εξισορρόπησης (γνωστά ως Εφεδρείες) τα οποία εξακολουθούν να λειτουργούν με διαφορετικά ονόματα και διαφορετικά μεταξύ των αγορών, παρόλο που συχνά έχουν παρόμοιο σκοπό.
Οι χώρες της ΕΕ εμφανίζουν μεγάλες διαφορές στη συμπεριφορά υποβολής προσφορών για κάθε προϊόν εξισορρόπησης, γεγονός που έχει προκαλέσει απροσδόκητες αρνητικές επιπτώσεις.
Στην ΕΕ, τα προϊόντα εξισορρόπησης (Εφεδρείες) έχουν διαφορετικές ονομασίες σε κάθε εθνική αγορά, αλλά είναι διεθνώς γνωστά ως FCR (Εφεδρεία Ελέγχου Συχνότητας), aFRR (Εφεδρεία Αυτόματης Αποκατάστασης Συχνότητας) και mFRR (Εφεδρεία Χειροκίνητης Αποκατάστασης Συχνότητας).
Η ένταξη του ΑΔΜΗΕ
Υπενθυμίζεται ότι ο ΑΔΜΗΕ συνδέθηκε με την Ευρωπαϊκή πλατφόρμα PICASSO στις 18 Μαρτίου 2025.
Όπως είχε αναφέρει στη σχετική ανακοίνωσή του, η σύνδεση του ΑΔΜΗΕ με την πλατφόρμα PICASSO αποτελεί ένα βασικό βήμα στη διαδικασία διαμόρφωσης μιας ανθεκτικής και αποτελεσματικής κοινής Ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, καθιστώντας δυνατή την ανταλλαγή ενέργειας εξισορρόπησης από αΕΑΣ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, μέσω του κοινού ηλεκτρικού συνόρου με τον ΔΣΜ της Βουλγαρίας ESO EAD.
Πηγή: https://energypress.gr/